Sete décadas

O primeiro de Abril de 1939, coa lectura através de Radio Nacional do último parte de guerra, dábase por oficialmente terminada a máis sangrenta contenda civil de toda a nosa historia, que non é breve nin escasa en enfrontamentos fratricidas.

Aquel Sábado xélido, do que hoxe se cumpren 70 anos, empezaba tamén oficialmente unha durísima postguerra que para moitos comezara semanas ou meses antes, coa fuxida en lamentables condicións a un exilio que a hipócrita neutralidade europea primeiro, e a guerra mundial despois, convertería nun inferno.

Para outros millóns que quedaron no país, esta data só significou o cárcere, a persecución, a continuación da loita desde a guerrilla e o maquis, a clandestinidade, os xuízos sumarísimos sen garantías, a fragmentación familiar, as represalias, a denuncia, a fame que sustentaba o racionamento, o estraperlo, a uniformización sindical, lingüística e relixiosa, a miseria económica e moral, a mentira e a ocultación da verdade.

Certo é que transcorreron sete décadas, pero non esquezamos que mentres siga a haber símbolos da ominosa ditadura que manchen as nosas rúas e a dignidade dos nosos edificios públicos, mentres o xeneral e os seus sicarios conserven honores nas institucións, mentres siga a haber quen se estrañe de que queiramos dar sepultura aos corpos dos miles de asasinados que aínda xacen soterrados en montes e beiras de camiños, anonimamente, non se poderá dicir que a postguerra terminase.