Recta final

A semana pasada celebrei os catro anos neste tobo cambiando de seguro de vida, o que me supón un incrible aforro de 350 eurazos nun seguro a cobrar polo banco no caso de eu morrer, e que portanto non vou desfrutar. Diante da diferenza, a directora da oficina acabou recoñecendo que, a fin de contas, eles son un banco e non poden competir cunha compañía de seguros que se dedica a iso, zapateiro aos teus zapatos, e canceloume a renovación anual sen poñer obxeccións.

Pola Baixa Limia

E alí deixei a Haddock, disposto para outra intensa sesión de chat transatlántico, mentres eu baixo o orvallo poñía proa á Terra de Celanova. 

Tamén dalí, como predicaba tontamente P., tería que marchar no mellor, deixando a Ramallosa para o ano que vén porque ao día seguinte, en Delfos, había de recoller á señorita Kaplan para levala a Ithaca.

Teddy estivo como sempre á altura: tíñame preparado un completo menú de horizontes e ruínas que empezou despois do xantar, cando subindo ao Alto do Furriolo paramos á beira da estrada para que eu tirase fotos das fermosas vacas cachenas que ilustran este post; a admiración deste pobre urbanita diante das grandes cornas e o manso corricar das poderosas reses e os xatos espallados polo prado non desmereceu da que sentiu no zoo de Lisboa á vista dos elefantes e as xirafas, para gozo e diversión de Teddy.

Detivémonos no Furriolo, onde mantén viva a memoria dos fusilamentos un mural ao pé do cal se abre camiño á vida algún carballo novo, coma unha alegoría, e seguimos até a Baixa Limia: dirixímonos ao encoro das Cunchas, de moda agora por unha invasión de cianobacterias tóxicas que desaconsellan o baño e teñen orixe ao parecer nos puríns e o aquecemento da auga, como Teddy me ensina; pero non é para tomarmos un baño que imos aló, senón para visitarmos o xacemento de Aquis Querquennis, un campamento romano adormecido no tempo sobre cuxas ruínas escavadas e reconstruídas, pode que excesivamente, como para un peplum, xogan hoxe nenos, lanzan o fío os pescadores e pasean melancólicos visitantes.

Á entrada do recinto hai un centro de interpretación pouco interesante; está pensado para excursións escolares e nel expóñense paineis sobre a vida cotiá no campamento, reproducións de achados, e bonecos de romanos a tamaño natural xunto aos que Teddy e eu nos facemos ás agachadas unhas fotos un pouco gamberras antes de saírmos ao exterior.

A primeira vez que estiven aquí, pastoreando con Ilu e R. os nosos alumnos de Atenas, o local estaba pechado e todos pillamos unha boa molleira; por contra, a tarde hoxe é cálida azul, e permítenos sentar a latricar case dúas horiñas á beira do pantano, perdendo a vista no horizonte, onde empeza o Xurés.

Camiño de Celanova aínda paramos a visitar a fermosísima Santa Comba de Bande, humilde e compacta, coas súas pinturas inxenuas no altar, o sartego pétreo de San Trocado e as celosías de pedra. A fame que tíñamos despois de tanto gavear e tanto aire libre tentamos calmala roendo nunhas peras verdes dunha pereira que asomaba no muro do adro, pero eran acres e duras como as mesmas pedras da igrexa; tirando as últimas fotos da fonte da santa, na leira ao lado sentimos bear ovellas (aquí chamámoslles pericas, apuntou Teddy); nunha silveira xunto ao coche achamos amoras negras, gordas, deliciosas, que serían o aperitivo da gorentosa cea que nos agardaba, coma unha recompensa, ao chegarmos a Celanova.

Tournet

Foi unha pequena tournet polas catro provincias, procurando encaixar ben as visitas para aforrar kilómetros, aínda que iso supuxese irse no mellor, como tontamente a miña amiga P. acreditaba que un debe facer sempre.

Primeiro fun á Comarca, disposto a deixarme noquear pola aventura caribeña de Haddock (crónica, melodrama e fotos), pero non vin onde me metía até que foi demasiado tarde e o entusiasmo amatorio do meu amigo, ese que converte toda a terra en país, me someteu ao terceiro grao xa na madrugada etílica, primeiro camiño da casa e logo na minúscula cociña, mentres el devoraba o que restara da pasta do xantar e eu mal o convencía de non vivir tan mal dentro deste tinglado que habito.

Tamén isto foi como voltar á adolescencia.

Que Haddock sempre foi namoradizo está fóra de dúbidas, non sei por que supuxen que asentaría: desde o divorcio, cada relación foi a definitiva e surxían plans de vida en común, de viaxes en común e até de fillos en común; logo todo acababa e Haddock renace das súas cinzas cun ánimo máis propio dos dezasete anos que dos corenta e sete. E eu non sei xa que cara poñerlle aos  comentarios depredatorios sobre escotes e cuíños das lolitas que cruzamos por rúas e bares, mentres me pregunto se esta efusión de testosterona en Haddock será un canto de cisne ou un retorno virulento e serodio á acne.

Contodo, o que máis me alegrou da visita á Comarca foi ver, aínda que por casualidade, a Salce: íamos Haddock, a nena del e eu por Michelena cando nos atopamos de frente, pero eu non a recoñecín (si, a perruca, as cellas repasadas, a cara un pouco de lúa pola quimio) até que pasou onda min e me saudou sen deterse, talvez receando que non fósemos parar. Abrazámonos e falamos, moi indirectamente, da doenza, como se en realidade fose unha urticaria leve e molesta ou un catarro.

Cando nos despedimos cada un voltou ao seu grupo, a varios metros de nós esperaban que acabásemos Haddock, dúas amigas dela que eu coñecía, e a nena, que ía e viña entre os seus pais como se non atopase acomodo; non moito tempo atrás e durante anos, lembrei tristemente, saíamos todos xuntos, alegremente, pola noite adiante. Bah!

O Animador

A tarde está de trevoada e agora está a arder como a boca dun forno. Tiña pensado escribir un post sobre os arrepiantes e escandalosamente monotemáticos informativos destes últimos días, pero podía saír algo tan inflamable que me deu medo abrasarme. En lugar diso, optei por fuxir da realidade á procura dalgo amable con que entretelos a vostedes despois da sesta. 

A seguir, revisitamos o Mito.

Últimos días

Non se trataba só de visitar museos e igrexas barrocas, aínda que os visitamos, nin de levar a nena a un percurso sentimental por ese capítulo da miña biografía, aínda que unha tarde fomos á Cidade Universitaria, que nos recibiu case deserta e fantasmal, coas citas de Sócrates e Cesário Verde da súa estación de metro.

A idea era ir vendo, sen enchentes nin agobios, alternando os interiores rezumantes de historia e arte cos espazos ao ar libre: corremos por entre os espantosos martirios e as crucifixións sanguinolentas do palacio das Janelas Verdes até a serenidade dos Paineis de São Vicente e as estrañas criaturas do Bosco, pero tamén sentamos baixo o espectacular cipreste e a araucaria xigantesca do Príncipe Real; descubrimos que poucos lisboetas saben onde está o Museu do Chiado, moito menos o que contén, e tiramos fotos dos tellados de toda a cidade desde o Castelo, onde lle quitamos un ano á nena para que entrase gratis; por ir, até fomos de boda: na visita á Sé, a señorita Kaplan estaba máis interesada no traxe da noiva, nos perendengues e toucados das invitadas e na pouca destreza do oficiante, que na maciza arquitectura do templo, e alí ao fresco pasamos media cerimonia.

Tamén cometemos loucuras: que me pasou pola cabeza cando visitamos a Estrela, tan pertiño de onde eu vivira outrora, é algo que me terei que facer mirar, pero aquel día aceptei a suxestión (ou o desafío) de subirmos aos impecables tellados de pedra branca da basílica. É certo que a vista é espectacular, que o sistema eléctrico recén instalado mantén a raia as malditas pombas, que alí non había máis visitantes ca nós, pero tamén o é que era a segunda vez en tres días que subía (e baixaba) unha estreita e angustiosa escaleira de caracol, que en canto saín á luz a vertixe me cravou aos muros e balaustradas do exterior, e que, ao mirar ao interior desde a cúpula e ver os remates dos altares moitos metros por baixo dos meus pés, me neguei a seguir á nena, que corría e chimpaba pola balconada interior como se estivese no seu elemento.

Aí souben, como antes en Belém, que un xa non está para segundo que cousas: logo, na visita ao Castelo renunciei a toda escalada e só me limitei a seguir desde abaixo os pinchacarneiros entusiasmados da señorita Kaplan por almeas e torreóns.

Talvez por compensar tanta inmobilidade de cadros e esculturas, para un dos últimos días deixamos a visita ao oceanario, diante de cuxa inmensa cristaleira a nena tentou mil veces fotografar os peixes-lúa, e do que saímos un pouco abafados, desexosos de luz solar, tras procurarmos polos tanques e batermos na penumbra con outras familias as temibles moreas, as medusas xelatinosas e os coloridos cardumes de peixiños tropicais nadando entre anémonas.

E non só: despois de vermos un anuncio do Zoolóxico no metro, e de confesar eu non ter ido nunca nin ao circo nin ao zoo, a señorita Kaplan, moi experimentada na materia, decidiu resolver o último Sábado á tarde unha incongruencia que non lle collía na cabeza; e alá fomos, eu cargado de aprensión por temor a ver animais famélicos e encerrados en espazos mínimos, sucios e mal coidados, como sucedía coas feras dos circos que pasaban por Ithaca cando eu era un neno, e que corríamos a ver á saída da escola: aborrecidas e baixo nubes de moscas, dentro das sucias gaiolas de remolque.

Aquí non había nada diso; supoño que o colorín dos patrocinios e o merchandising agachará miserias dalgún tipo, pero se é así nós non as vimos nos espazos kitch pero sen reixas dos elefantes, as xirafas, os búfalos e os okapis, nin no reptilario (ben é verdade que por el pasamos rapidiño), nin na zona de aves ou no cemiterio de mascotas, ateigado e dun sentimentalismo máis ben cutre.

Belém

O segundo día, que foi o da Gulbenkian, descubrimos xa as vantaxes de xantar nas cantinas dos museos, moi razoables no económico e no culinario, e sen grandes amoreamentos de xente.

Todas ofrecían ademais a posibilidade dun xardín en que repousar despois da manduca, como contei xa aquí que fixemos, ou tiñan próximas outras exposicións e lugares que nos interesaban, como sucedeu o terceiro día, tras xantar no Centro Cultural de Belém, e por partida dobre: recuperando forzas tras a angustiosa exploración da Torre e como paso previo á visita aos Jerónimos.

Cansos pero emocionados pola beleza do claustro e a igrexa (estraña memoria miña, que gardaba mil pormenores do mosteiro, do refeitorio ás tumbas reais apousentadas sobre elefantes no altar maior, pero esquecera logo a sombría sala capitular coa tumba de A. Herculano), cumpriunos aínda un descanso con xelados na esplanada da cafetaría onde xantáramos, antes da nova visita, esta vez á interesantísima Colecção Berardo de arte contemporánea internacional, e a algunha outra exposición temporal elaborada co que parecían materiais de desguace e lixo que a nós, tan convencionais, non nos gustou nadiña.
Sentadiños ao sol como lagartos, estivemos aínda xunto ao Padrão dos Descubrimentos, esa mole kitch e desmesurada, vendo grupos de adolescentes competiren por acadar a base das figuras antes de o vixiante dar conta deles, pero o vento acabou por nos convencer de que voltásemos.

Regresamos de Belém no eléctrico até o Cais do Sodré, onde remexemos e até fixemos gasto nun posto de libros de ocasión antes de apañar o metro, e dalí ao Rossio, a facer balance outra vez na esplanada da Suíça, un dos lugares da cidade que máis gustan á señorita Kaplan.

Lisboa adiante

O primeiro que fixemos a mañá da chegada, despois dos trámites no hotel e á vista de non termos o cuarto listo antes das dúas, foi ir a pé até a Baixa: na esplanada da Suíça tiramos as primeiras fotos do Rossio, a xente en movemento, atravesando a praza, as pombas revoando, as fontes, as columnas do Teatro de D. Maria baixo o sol matinal, o Carmo enriba.

A nena a aquela altura seguía sen almorzar, e así seguiría: afirmou solemnemente que só bebería auga porque tiña o estómago así así, e eu soltei amarras á vista do perigo; probando a miña bica cheia comprendín que mudara máis eu que o Rossio desde a esplanada, e xa non pedín outra. 

Despois fomos comprar o 7 Colinas, un billete válido para todos os transportes urbanos, que nos facilitou moito os desprazamentos pola cidade, bendito el, e empezamos a percorrer a cidade camiñando pola animadísima Rua Augusta até o Comercio mentres o avó Cebolleta que temos dentro teimaba por saír: nos meus tempos, o metro non baixaba do Rossio, pero agora sorpréndenme as novas liñas con estacións no Terreiro do Paço (aquí xa non se aparcan coches), Santa Apolónia (a de taxis que tería aforrado) e o Cais do Sodré, por non falar da profundísima do Chiado, onde non resta memoria do grande incendio: camiñábamos hai vinte anos entre predios queimados e negras paredes apuntaladas, sobre plataformas e pasaxes de ferro e madeira que salvaban rúas destruídas e socavadas, íalle agora contando á señorita Kaplan pola rúa Garrett, tendo atrás a fachada dos Armacéns Grandella, onde comezou todo, agora convertidos nun modernísimo centro comercial.

Na Brasileira, a foto con Pessoa marcou unha inflexión tras dúas decepcionantes visitas, probablemente agravadas pola falta de sono, pero o que vimos e o que esperábamos ver non se achegaron nin remotamente ao chegarmos ao Campo das Cebolas para render homenaxe a Saramago. Certo que a Casa dos Bicos está en restauro para a instalación da Fundação e toda a contorna sofre as consecuencias, pero os operarios deberían saber que ao pé da oliveira xunto á que verten as augas da obra e arruman contentores de lixo repousan as cinzas daquel para a preservación de cuxa memoria traballaban.

A segunda decepción da mañá foi o MUDE, en plena Rua Augusta, ao que entramos (teño que confesalo) porque a señorita Kaplan necesitaba con urxencia un retrete. Segundo explicaba o cartaz á entrada, o inmenso edificio que ocupa o Museu foi sede do BNU, e por vicisitudes económicas e burocráticas acabou abandonado, o que explica o aspecto devastado do interior: desmontados os teitos de escaiola, arrincadas as molduras e a boiserie das paredes, coas rozas para as conducións eléctricas á vista, o escenario non pode ser máis hostil; se a intención é que o entorno non distraia a atención do visitante, o que se logra é o contrario; e o inmenso mostrador de pedra negra, que cobreguea por toda a sala e se conservou intacto, fai pensar en todas as fortunas e miserias que sobre el e durante decenios se expuxeron moito antes que aqueles obxectos incongruentes e descontextualizados.

Así nos sentíamos nós, incongruentes e descontextualizados, antes de sentarmos nunha das casas de pasto dos Correieiros; molesta que os mozos saian á porta a pescar clientes, asaltándoo a un cos menús mentres, pero segue a ser unha rúa en que se come ben sen gastar moito. Só xantaríamos alí esta vez, pero saímos satisfeitos: a señorita Kaplan recuperou o pulso atacando un bacallau à Bras mentres eu, pouco amigo deste peixe, facía o propio coa carne à moda do Alentejo.

Primeiro día

A escapada lisboeta comezou cun madrugón atroz, que só en parte e dificilmente poderían compensar as miñas arengas e apelos ao heroísmo: para voar ás oito da mañá cumpría que nos erguésemos cando menos ás 5.00, habida conta que necesitábamos unha hora para chegar ao aeroporto e dúas máis de antelación ao se tratar dun voo internacional.
Total para nada: o noso avión era diminuto, sen aeromozas nin máis aló dunha ducia de asentos, non todos ocupados, así que pasamos os controis policiais nun tempo record e esperamos o embarque vagando como zombis polas salas e corredores vacíos, cos ollos cheos de sono.
Aquel avión tan pequeno non lle gustou nada á señorita Kaplan; tampouco a min, ao mellor por lembrarme aquelas avionetas que nas vellas películas de Tarzán sempre se esnafraban na selva, cousa que non comentei por razóns obvias; por facer algo, púxenme a devorar os sandwiches de queixo plastificados que nos deran nunha caixiña de cartón, e que a nena se negou de plano a probar.
Unha hora e media despois, sentados nun bus ateigado de adolescentes nórdicos e equipaxes de variadas formas e tamaños, mentres a señorita Kaplan se resistía a retrasar unha hora o seu reloxio (total, por uns poucos días...), atravesábamos as barriadas aínda adormecidas baixo o sol recente. Pronto apareceron os primeiros lugares coñecidos, que corrían ao noso pasar tan grandes e nítidos como os recordaba: o Campo Grande, o predio da Biblioteca Nacional, Entrecampos, as preciosas mansións e palacetes modernistas da Avenida da República, o Campo Pequeno, os monumentos ao Duque de Saldanha e ao Marqués de Pombal... 
Vinte anos despois, estaba de novo a camiñar polas calzadas de Lisboa, primeiro baixo as sombras dos plátanos e as tilias da Avenida e, unha vez rexistrados no hotel e liberados das maletas, á volta das fontes do Rossio, pola Rua Augusta, xunto ao Cais das Colunas, baixo as arcadas do Terreiro do Paço; de cando en vez ralentizaba o paso, admirándome de ver agora a miña filla camiñando ao meu lado, moi atenta a todo o que ía vendo na mañá soleada e ventosa.

O unicornio de porcelana

Esta curtametraxe de Keegan Wilkox foi a gañadora en 2010 do Gran Premio Philips Tell it your way Competition, tras ser seleccionada entre 600 películas que debían conter este mesmo diálogo de seis únicas liñas:

- Que é iso?
- É un unicornio
- Eu nunca antes vira un de perto.
- Que lindo!
- Escapa, escapa!
- Síntoo moito.

Tamén é a demostración de que algunhas veces unha boa historia pode contarse en só tres minutos.