Robinson en Ithaca: 2011

sábado, 31 de decembro de 2011

Tránsito

Non serei eu quen lle bote nada en cara agora que se vai: se algunha virtude tivo que lle hai que agradecer é a de non nos enganar con brillos e luciñas falsas como facían os que o precederon, sendo o espello que nos mostrou que os mercados poden máis que os gobernos, e que os xogos malabares dos políticos adormecendo a democracia e retorcendo as leis poden sufrir a resposta indignada dos cidadáns.

Vimos multitudes reclamando outro modo de facer as cousas, vimos prazas ateigadas de homes e mulleres que non pedían máis que honradez; vimos tamén caer tiranos, e mudar gobernos aquí e por todo o mundo; vimos palidecer a querida moeda, símbolo da Europa unida coa que soñábamos, e converterse nun símbolo de mercadeo e especulación; vimos desaparecer empresas que supúñamos invulnerables, e engordar como nunca antes cos nomes de amigos e coñecidos as listaxes dos desempregados; entre a desolación dos que perden as súas casas, dá case vergoña dicir que nos reduciron o salario, e que falta material para que fagamos en condicións o traballo encomendado cando as institucións de caridade e os comedores sociais non dan abasto.

Quero ser optimista, sen embargo, e pensar que, como das enfermidades os nenos, desta crise sairemos todos medrados e máis fortes, e que o momento convencional e insignificante de mudar os díxitos do calendario será en realidade o sinal de mudanzas máis profundas e favorables, o principio da prosperidade e a alegría.

Para todos, un feliz 2012.

martes, 27 de decembro de 2011

Calendarios

Por primeira vez en moitos anos, a miña irmá non fará chaveiros nin bolígrafos nin camisetas de propaganda; tampouco encargou calendarios para repartir entre os clientes, nin con coches antigos nin con animaliños adorables nin con santos, e menos aínda con señoras con pouca roupa, como eu lle suxiro, que ao mellor son máis baratos.

A miña irmá enrócase e esbardalla contra os sociatas e os seus gromos verdes cun furor tan agrio, e con tal contundencia me chama funcionario que se me van as ganas de seguila vacilando, principalmente cando di que había que escoller: ou a merda esa dos calendarios ou uns agasallos de Reis como é debido.

O temporal amaina sobre a mesa, comemos turrón e eu sigo buscando un calendario.

domingo, 25 de decembro de 2011

Mañá de Nadal

Eis a secuencia da adoración dos pastores e os Reis Magos n'O Evanxello segundo Mateo, de Pasolini: ouro, incenso, mirra... e moita tenrura.

venres, 23 de decembro de 2011

Por terras do Corgo

Entrar no coro a estas alturas do ano foi duro: estivemos cantando varias veces por semana e a min, que practicamente non coñecía nada do que cantábamos, cumpriume poñerme ao día a golpe de dictáfono camiño do traballo, ou na casa mentres corrixía e poñía as notas da primeira avaliación: da máquina sae unha banda sonora con interminables repeticións, correccións e advertencias do director, tusidos anónimos e até chistes rosmados a media voz polos venerables barítonos con barrigas de abade.

Herg dáme vaselina e dime que o peor xa pasou, como se temese unha renuncia miña, e seguimos camiñando, sobre a mesta alfombra de follas da carballeira de Santa Comba que envolve o muíño reconvertido en restaurante no que xantaremos para celebrar o final do trimestre e a chegada das vacacións; Cam e A. van diante; desde abaixo chega o fragor húmido do río Chamoso, que entre carballos e fentos enormes corre aínda adolescente, tolo por unirse ao Miño.

Despois visitaremos o muíño e o mazo da fragua, que o encargado poñerá a funcionar só para nós os catro: o bater da peza de ferro que remata o brazo rexo de castiñeiro é dunha contundencia encolle o estómago. Pero antes, ben sentados á mesa dun comedor elegante e cálido, demos conta dunhas anguías e da rosada carne dun galo campeiro.

Cando apareceu a cazola de barro coas gorentosas talladas sobre o mantel, A. pediulle ao mozo que estivese atento ao teléfono por se había algunha chamada urxente de Moncloa para nós, e aínda agora me dan ganas de rir ao lembrar a cara que puxo o rapaz ao pensar que tipos podían ser aqueles aos que servía.

Moito despois, cando xa admiráramos o funcionamento das poleas, o rodicio e as enormes moas, cando xa non quedaba país por arranxar, lástima que fose de noite, con A. coñecemos o vello muiñeiro retirado, que tivera tantas noivas pero quedou solteiro porque sempre llas levantaba algún máis guapo, demos uns codelos de pan duro a dúas fermosas eguas dun parente, visitamos tres cabras nun alboio, e vimos, por suposto sen invadirmos a propiedade, a ábsida románica da capela privada que, á maneira de novo Xanadú, un presunto delincuente de moda ergueu hai poucos anos para a primeira comuñón do seu fillo.

sábado, 17 de decembro de 2011

Pange lingua

Ten razón Zeltia cando se pregunta nos comentarios onde estaba ela para non enteirarse de que agora estou a cantar nun coro; o certo é que non quixen contar nada aquí até que o asunto callase, por se ao final me daban unha patada no cu (ou tres couces na garganta, como disque deu o infanzón ao Lopo jograr daquela cantiga de maldizer).

Tampouco contei nada na casa, con excepción da señorita Kaplan, e a reacción ao sabéreno foi como se descubrisen que a pobre velliña que pide esmola nas Cortiñas de San Román ten unha fortuna en accións ou que o señor do terceiro falsifica billetes de banco.

Agora a todos lles parece que se vía vir, pero se non chega a ser por Herg, que me falou de que faltaban voces masculinas no coro e unha tarde de hai un mes me pediu que a acompañase a un ensaio, eu non tería caído do cabalo nin andaría agora descoidando este blog (que fixo hai unha semana sete anos sen pena nin gloria); nin aturando a miña sobriña, que desde que me viu co smoking posto teima en que lle diga a cada momento Chámome Bond, James Bond; nin respondéndolle á miña irmá como á miña conciencia que se pode cantar o Pange lingua nunha catedral ou a Bar Mitzvah nunha sinagoga sen deixar por iso de ser un ateo recalcitrante, que o caso é cantar; nin enchendo a cabeciña con panxoliñas e gregorianos.

Para Herg, que é profesora de música, e para a señorita Kaplan, que desde pequena estuda solfexo e clarinete, todo é moi sinxelo, pero a min, que son un completo leigo, cómpreme aprender de memoria os cantos e a as músicas porque non sei ler as partituras.
Pero o caso é cantar.

venres, 9 de decembro de 2011

Carta

Querido Teddy:

Chegáronme as fotos que me mandaches, e chegaron ben. A única obxección son eu, que nalgunhas (case todas) parezo subnormal, principalmente esa en que estou sentado xunto á estraña máquina (que demos era, unha debulladora, un muíño, que?) á porta daquela casa de Burón, pero enfín, haberá que asumir que é defecto do modelo. As miñas aínda non as descarguei, e seguen na cámara; cando as baixe (teño que facer un post xa!) mándoche as que non coincidan coas que tiraches ti.

Tamén me chegou a túa postal de Chaves, tan cariñosa e saudosa: non imaxinas canto agradezo eses detalles teus, eu, que son tan túzaro para estas cousas.

Repartín a lotaría. Por se non nos vemos antes e non che podo dar o recibo, anúncioche que xogas cinco eurazos ao número xx.xxx, que non é o que xogamos no Instituto, así que tes máis posibilidades de morder algo, porque nunca nunca nunca nos tocou nada (nin reintegro nin pedrea nin can que nos ladrase). É algo lexendario e xa hai un equipo da tele que está preparando un programa sobre o asunto, coa Milá á frente.

Sobre o coro: mañá espero ir comprar uns pantalóns de tergal (?) negros para o uniforme; a chaqueta póñena eles e a pajarita regálama un dos baixos, que é pequeniño e di que lle sobra esta porque é demasiado grande para a súa talla e parece que lle vai saír voando (textual); a encargada do vestiario alarmouse toda cando lle preguntei se valía que levase un pantalón negro e novo pero vaqueiro (total, como me tapan as sopranos), e dixo que de ningún modo; agora o alarmado son eu, porque a última vez que puxen un deses pantalóns de tea (non sei nin como chamalo, vese que me falta clase) foi o remoto día que casei.

Por outra parte, agradezo non ter que levar uns pantalóns onde antes habitou un señor descoñecido, vivo ou morto; debe ser que, como só teño unha irmá, me falta o costume de herdar a roupa doutros.

O xoves cantamos naquela igrexa que che dixen: saíu estupendamente e, aínda que sigo encantado con estes mesteres cantores, resulta cada vez máis evidente que a miña voz non é de tenor senón de baixo porque non dou chegado ás alturas dos tenores; tanto é así que o que tiña ao lado se deu de conta e o comentou despois, cando todos tomábamos unhas tazas, así que a semana próxima parece que o director me vai facer outra proba para ver se me cambian de corda. Mentres, síntome coma o pitiño á espera do sexador que o defina.

Polo demais, todo ben, coa mesa ateigada de exames por corrixir e unhas ganas tolas de vacacións.

Recibe un bico cariñoso, etc.

sábado, 3 de decembro de 2011

Sine die

Todas as familias felices se parecen, pero as infelices sono cada unha á súa maneira. León Tolstoi afirmou isto hai século e medio, e eu, serie a serie, capítulo a capítulo, teimo en demostralo; así que despois dos Fisher e os Soprano, desde onte á noite os Tudor deambulan polo meu salón para me acompañaren nas longas noites do inverno que entra.

Pura cortesía de Polis, o gran fornecedor, que o outro día me prestou a serie completa con moitas recomendacións e ollos en branco. Había un século que non nos víamos, e combináramos para xantar nun sitio con bufé que a el lle recomendaran pero que ao final acabou deixándonos bastante fríos, case tanto como o día neboento e a propia comida exposta, cociñada ou non, que un ía botando no prato e levaba para a mesa ou para a grella, a que a fixesen.

Á falta de chamadas, sms conmemorativos ou calquer outro sinal, supuxera eu xa que a Polis se lle esquecera o meu transbordo á ruta dos 46, ou que dera por sentado que xa non cumpro anos despois dos 45, como lle ocorre á miña irmá.

Pero non: na bolsa de papel non só cabían Henrique VIII e todas a súas mulleres senón tamén o meu agasallo de anos, que Polis me deixou no asento para verme chimpar tras sentar nel cargando cos víveres: ese pack de catro discos coa recompilación póstuma das cancións da defunta Amy, que onte soou no coche baixo a choiva ao ir buscar á señorita Kaplan, e que agora soa no estudio mentres isto escribo e ela no seu cuarto resolve esas terribles divisións con decimais.

Co pretexto do Nadal, Polis e eu despedímonos sine die: cada vez hai máis distancia entre os nosos encontros, que seguen sendo cordialísimos, pero as nosas proas apuntan a distintos nortes; entre noticias de EREs sorprendentes e especulacións sobre as políticas do novo goberno, unha e outra vez asomaba o traxe milraias do Funerario.

Nunca viviremos xuntos, declara Polis atacando unha patética peza de comtessa no seu pratiño, pero xa non me preocupa o que pensan os viciños do coche fúnebre que me dorme moitas noites diante do portal.

sábado, 26 de novembro de 2011

Trece días

Si que dá gusto que se preocupen por un, pero non teñan medo, que estamos ben e nada pasou que me impedise actualizar (nin me secuestraron os extraterrestres nin sufrín un ataque de amnesia nin como outras veces o portátil entrou en coma nin me adiantei aos grandes cambios que se achegan entrando en letargo) como non sexa algo que elegantemente chamamos procratinación, pero que non é máis que pura preguiza.

Foi como aquel que un día sae da casa a comprar tabaco e trinta anos despois aínda non regresou, pero non por non querer voltar, senón por non saber como explicalo.

Un pouco así ocorreu comigo estes trece (!) días, pero non se me preocupen, que sigo aquí e non deixei de visitalos aínda que non deixase comentarios.
Agora vou.

mércores, 16 de novembro de 2011

Voto

As cousas están como están, e mentres me entran pola xanela os lemas de campaña que uns ou outros berran pola megafonía mentres agardan o cambio do semáfono (se parece absurdo que alguén mude o sentido do voto tras ver a propaganda nas caixas de correo do portal ou pegada nos muros, pensar que o vai facer por escoitar a berros unha consigna en plena rúa non sei xa o que pode parecer) cerro os sobres que conteñen o meu voto para este Domingo fatal.

A señorita Kaplan chamou onte ao serán para asesorarme, pero non fixo falta: seguindo a Ignacio de Loyola, nestes tempos de tribulación en que non cómpre mudanza, votarei ao mesmo partido ao que levo votando toda a vida, o único que me garante o apoio incondicional á miña lingua e probablemente o que menos se lixou con corruptelas e mercadeos.

Meu pai di que non entende de política, que el vota aos socialistas porque herdou o voto de seu pai, que xa lles votaba na República; miña mai anda atrás de min co feixe de sobres e papeletas que lle chegaron por correo para que lle explique como votar ao PSOE pero excluíndo a Pepe Blanco; a miña sobriña afirma que case seguro non irá votar; o meu cuñado para estas cousas é unha esfinxe; a miña irmá di que está farta de ZP, de leires e bibianas, pero que uns lle parecen rancios e os outros (por favor!) demasiado radicais; a señorita Kaplan conta que súa mai, salomonicamente, votará BNG para o Congreso e PSOE para o Senado porque ten medo do cataclismo que anuncian as enquisas.

E eu, meus queridos, confeso que máis dunha vez pensei facer caso á señora da foto (que pillei aquí), e escribir ben clariño FRANZ KAFKA co rotulador gordo e vermello sobre as dúas papeletas, pero non o farei porque, para alén de indignado, descorazonado e amargado, sinto que o voto antisistema de momento non vai comigo.

Aínda que ao paso que vamos, quen sabe, poden facer apostas.

domingo, 13 de novembro de 2011

Cádavo

Hai algúns meses, cando contei que recibira unha postal de Teddy desde O Cádavo, descubrín con sorpresa que moitos dos que por aquí asoman nunca ouviran falar dest e lugar, que é capital do concello lugués de Baleira, e está aproximadamente a medio camiño entre os de Castroverde e a Fonsagrada.

Receando do tempo, que sen embargo se portou como debía, esta semana volvín ao Cádavo a xantar con Teddy e conseguir que despois dos cafés polo menos me levase de novo a Fonteo, ese lugar femoso e máxico onde nace nada menos que o río Eo.
Os roles dos dous está ben aprendidos, e Teddy esmendréllase guiando ao urbanita que non ben chega á vila xa se lembra da Cicely de Alaska ao ver o único supermercado, a única farmacia, a caixa de aforros, e os tractores aparcados na porta dos tres bares onde os parroquianos matan as horas vendo a tele e xogando ás cartas; que se emociona á vista dos soutos dourados polo Outono e tira fotos dos retortos e castigados toros dos castiñeiros á beira da estrada, das aldeas perdidas, dos cabazos a catro augas, e dos muíños abandonados na ribeira solitaria.
Como o menú previsto só incluía a visita a Fonteo, a prolongación da sobremesa restounos un tempo precioso ao fin da tarde, cando Teddy, seguindo sempre o curso do río que víramos nacer pouco antes, puxo rumbo á fraga da Marronda e aos muíños da Cortevella, co seu cabaceiro e a súa estatua, pétrea e un tanto kitch, do santo de Asís.
A noite botóusenos enriba case sen sentir, apagando as cores verdes, pardas e douradas de árbores e rochas, e facendo máis evidente o silencio e, se iso é posible, a omnipresente sensación de soedade.

luns, 7 de novembro de 2011

Pola rúa dos 46

Desde venres transito xa pola rúa dos 46 e inaugúroa, esquecendo a dieta, cun gorentoso e abundante cocido para media familia (a outra media, meus pais, toman estes días as augas nalgún remoto balneario estremeño): hai que recoñecelo, de miña mai herdei a falta de calibre nas doses, e o Domingo retornaron os comensais para dar conta dos restos, e nin por esas: no conxelador orellas e fociños agardan a súa oportunidade encerrados nun tupper, e a marea de copas e pratos vai voltando progresivamente ao acubillo orixinal.

Mentres, seguen chegando desorientadas mensaxes de felicitación pasadas de data e algunha sorpresa vía sms. A señorita Kaplan agasalloume cun dos seus preciosos debuxos, a miña irmá cun cactus para substituír o bonsai defunto, e a miña sobriña cun apetecible foie-grass que aínda non decidín se podo ou non podo comer, por aquilo da dieta.

E eu, de min e para min, tres cousas: un libro do meu matrimonio favorito, un par de zapatos de inverno, e aproximadamente un metro cadrado da casa na que vivo.

luns, 31 de outubro de 2011

Todos os Santos

Como cada ano, estes días toca visitar os defuntiños.

Coa mesma antelación de todos os anos para evitar aglomeracións e atoramentos automobilísticos nas proximidades da necrópole, alá nos fomos onte, mirando ao ceo por se chovía, e cargados de ramos de flores brancas e amarelas para ilos distribuíndo polos cinco panteóns que gardan cinzas familiares.

O procedemento sempre é o mesmo, ano tras ano: para as tumbas dos avós van os dous ramos máis grandes, que a miña mai coloca minuciosamente despois de limpar flores vellas e lixos que o vento esparexeu sobre a lousa, e antes de debullar unhas cantas oracións que meu pai e eu nunca lle acompañamos: o rasrás dalguén que esfrega noutras lápidas parece que lle desgasta a voz que reza e despois, antes de marcharmos, encomenda e explica cousas aos avós como se estivesen vivos, algo que eu nunca comprendín.

Seguimos co reparto polas outras sepulturas: agora os ramos son máis pequenos e a oración é máis rápida, sen encomendas; a fin de contas son cuñados e non hai vínculos de sangue, e iso para miña mai é definitivo.

Cando voltamos para o coche, só restaba o feixiño de crisantemos atado ecoloxicamente cunha rama que ela reservou para lembrar o tío H. no mesmo lugar do río en que hai mes e medio lle esparexemos as cinzas; antes de acender o motor aínda tratei de disuadila pero non houbo argumentos que valesen: nin que a corrente xa dispersou as cinzas nin que botar flores no río é antiecolóxico, así que me conformei con lembrarlle que non é ningunha Catwoman para empoleirarse no caneiro e facerlle prometer que se limitaría a botar as flores, elegantemente, desde arriba.

En realidade non ía ser necesario porque, como vimos en canto chegamos á ribeira, as choivas da última semana subiran aceptablemente o nivel das augas, e xa corrían alegremente sobre o caneiro e cubrían as rochas, os toros das árbores da ribeira e as represas que daquela asomaban, impudicamente, á vista de todos.

O ramiño de crisantemos brancos e amarelos flotou varios segundos e, antes de que a miña mai acabase as oracións, xirou arredor de si bruscamente para desaparecer río abaixo, levado pola corrente.

sábado, 29 de outubro de 2011

Claustro

Martes reuniuse o claustro e, sen grandes discusións nin polémicas, adoptou a decisión de que este curso non faremos actividades extraescolares en protesta contra os axustes da Consellaría; por contra, do referéndum convocado polo sindicato para esa mesma mañá nunca máis se soubo.

Votei a favor, pero son escéptico: non me parece que vaia haber, como algúns colegas argumentaban, ningunha reacción pola perda de ingresos de empresas de autobuses, museos e hoteis, nin polo descontento das familias de rapaces que xa non enviaremos a parques eólicos, toledos ou ribeiras sacras.

Pareceume ver a decepción nas caras dos docentes novos; ao saírmos, Cam puxo en palabras o que eu estaba pensando, que con axustes ou sen axustes a nós hai anos que non nos pillan de excursión nin fartos de viño malo.

luns, 24 de outubro de 2011

Evidencias

Onte á noite deixei as persianas abertas porque sabía que hoxe non entraría o sol a espreguizárseme no salón con outro dos seus acostumados incendios, e así foi: fóra chovía por veces mainiño e por veces cunha teimosía hostil e case bélica.

Desde hai tres días un letreiro no portal avisa de que a calefacción xa está acesa; desde hai dous, os edredóns de inverno cobren as nosas camas, e esta mañá se non fun para o instituto en mangas de camisa xa non foi porque o marcaba o calendario.

Levo todo o día coas mans frías, e iso, señores, é definitivo.

domingo, 16 de outubro de 2011

Venres

Xantei con Tere Holmes na terraza traseira dun restaurante intramuros, un local con mobiliario moderno e cheo de estilo; sinónimo, pensei, de grandes pratos con pequenas doses e altos prezos.

Se foi así, non o notamos: pedimos os pratos do menú (froitos escabechados da ría, cazola de coello con chocos, e unha gorentosísima sobremesa de crema fría de cabaza con chocolate branco e areas de té verde) e demos conta dun godello ben frío mentres a conversa se inzaba progresivamente de médicos, medicamentos e podólogos; aquela mesma mañá a doutora felicitárame como a un neno boíño polo meu éxito na represión da glicemia e a perda de peso, e eu estaba pletórico pero medio cego, coas pupilas dilatadas tras a visita da véspera ao oculista.

Como falando do Neolítico, Tere e eu recordamos aquel tempo en que o grupo se reunía cada sábado ao serán para tomar os viños e ninguén sabía cando se iría para a cama, e pasamos lista sen pena nin gloria a un conxunto de nomes que agora son pouco máis do que iso, nomes; de moitos non temos máis proba de vida que os emails con presentacións de powerpoint místicos e chistes verdes que reenvían puntualmente; doutros, nin rastro hai; fálolle a Tere Holmes da adultescencia de Haddock, e ela cóntame de Vapin que pechou a tenda onde traballaba e hai meses que está no paro, e que Estridente non é a mesma desde que naceu o neno e do que gaña ela teñen que vivir os tres, así que saen pouco e marchan rápido co pretexto de que hai que bañar e darlle a cea ao cativo.

Cando nos traen a conta rifamos tanto por quen ía pagar e por quedarmos para xantar outro día que non nos damos de conta até estarmos fóra do restaurante de que os dous billetes de vinte euros, propina incluída, que deixei dentro da caixiña de madeira escura non podían ser suficientes para pagar aqueles dous menús e o viño, por moito que o dixese a nota.

Fomos varias veces rúa arriba e rúa abaixo, hamletianamente dubidando se volver ou non ao lugar do crime; ao final, foi o demo quen nos asubiou na orella e marchamos; o remorso, se o houbo, acabou afogado nun café con xelo á sombra, xunto a un parque infantil que Tere aínda frecuenta cos sobriños e do que a señorita Kaplan xa só sente saudades.

sábado, 15 de outubro de 2011

15-O

Copio e traduzo do blog de Ignacio Escolar as sete razóns polas que apoio a mobilización global de indignados convocada para hoxe nos catro puntos cardinais e en demanda dun mundo máis honesto, máis xusto, e mellor.

1. Porque non me resigno a que desta crise só poidamos saír abaixando a cabeza, apretando os dentes e renunciando ao que tantos anos custou construír.

2. Porque non foron nin os traballadores nin os parados nin os profesores nin o seus alumnos nin os médicos nin seus pacientes nin os pensionistas nin os nosos fillos quen afundiron a economía. Pero si son eles, somos nós, os únicos que o imos pagar.

3. Porque quero un modelo fiscal onde cada quen aporte segundo a súa capacidade e cada quen reciba segundo a súa necesidade. Porque exixo ese “sistema tributario xusto, inspirado nos principios de igualdade e progresividade” que me prometeu o artigo 31 da Constitución.

4. Porque a Constitución tamén me dixo que “a soberanía nacional reside no pobo español”, non no Banco Central Europeo ou en Wall Street.

5. Porque se hai diñeiro público suficiente para volver rescatar os bancos, as caixas ou os seus millonarios directivos, tamén debería habelo para axudar esas familias hipotecadas que o perden todo por non poderen pagar.

6. Porque as desigualdades económicas aumentan e eu négome a que sexa a eficacia, sen a equidade, o único patrón para medir o éxito dunha sociedade.

7. Porque talvez no sirva de nada. Porque talvez nada vaia cambiar. Porque pode que só nos quede a protesta e a palabra. Pero o que seguro que será completamente inútil é quedarmos na casa e esperarmos sentados a que todo se solucione sen más.

Por estes sete motivos, e outros moitos máis, este sábado 15 de outubro estarei na rúa para pedir ao mundo un cambio global. Un cambio a mellor.

mércores, 12 de outubro de 2011

Crónica sanfroilaneira

Ao final non puido ser e non tivemos convidados: a cubana segue á espera da autorización para saír da illa, e a véspera da viaxe aquí do pai e a filla, a morte do pai de Salce puxo os plans patas arriba e a Haddock na tesitura de acudir a dar os pésames a unha familia que o odia e facerse cargo da nena nos devires do velatorio.

Quen si veu, faltaría máis, foi a señorita Kaplan, que gastou parte do recadado á familia en pulseiras de cunchas subsaharianas e en montar, como cada ano, na barraca das seis dimensións.

Xantamos o polbo co resto da familia, como manda a tradición: ben apretadiños na multitude de comensais nativos e forasteiros, falando a berros para facérmonos entender no ruído ambiente, e cocéndonos lentamente porque a calor, dentro e fóra da caseta, era tamén subsahariana apesar dos ventiladores.

Tomando esa purrela que nos poñen por café de pucheiro, vemos entrar a Polis nunha nube de avogados e procuradores; saudámolo ao pasar, pero el non se conforma e fai levantar unha fila de cadeiras para achegarse e repartir bicos nos dous lados da mesa entre a miña mai, a miña irmá, a miña sobriña e a miña filla, saúda formalmente a meu pai e fai que lle presente a meu cuñado; dime que non sei o que perdín non indo ao concerto de Luz, e para demostralo tira de móbil e pídelle a miña sobriña que lle busque as fotos porque está sen gafas: non hai dúbida, todos comprobamos que son el e o Funerario, un a cada lado de Luz, sorrindo tan tranquilos como se os tres fosen colegas de toda a vida.

Polis ten corda para horas, pero chaman por el desde a mesa da xudicatura e marcha, volvendo levantar sen remorso a fila de comedores de polbo mentres me fai xurar que pola noite levarei a nena ao concerto de Los Diablos.

O que non sucedeu porque ela non quixo: o frío do serán non axudaba precisamente, pero a señorita Kaplan empezou a facer corpo co sofá a media tarde, primeiro xogando á wii e logo comprobando que xa non teme a repulsiva Bruxa Mala do Oeste como a outra vez, con catro anos, en que tapaba os ollos sempre que a Bruxa aparecía e aínda así despois tivo pesadelos.

venres, 7 de outubro de 2011

Moeda

Da viaxe a Estambul do ano pasado con Teddy quedábame unicamente unha moeda de 50 kurus, ou o que é o mesmo, media lira turca. Falo, naturalmente, de recordos materiais; dos outros gardo aínda centos de fotos no corazón da memoria externa, así como outros centos de recordos, imaxes e sensacións no corazón e na memoria miña.

Salvo polas imaxes do anverso e o reverso (a efixie do paiciño Ataturk e a ponte sobre o Bósforo) e polo seu valor, que rondará os 25 céntimos nosos, a tal moeda é idéntica á de un euro, como puidemos comprobar Teddy e un servidor cando recén chegados a Madrid a máquina de bebidas do aeroporto nos soltou as botellas de auga sen protestar, facéndonos felices de compralas tan baratas.

A última de todas deixeina desde aquela no coche para usar cos carros do supermercado; un souvenir útil e práctico como poucos dos que se adoita traer e recibir de viaxes propias e alleas.

Todo isto para contar que hoxe mesmo, nun momento impreciso en que deixei o carro abandonado nalgún dos corredores do supermercado mentres compraba, sen nocturnidade pero con aleivosía e probablemente premeditación, persoa ou persoas decoñecidas roubaron a prezada moediña turca da rañura en que estaba encaixada.

luns, 3 de outubro de 2011

Calor

Lembra a miña mai que, sendo nós pequenos, ía tanta calor un Domingo das Mozas que toda a familia decidiu romper a tradición e acordaron fuxir das barracas e dos temibles parentes da aldea xantando o polbo á beira do Miño.

Naquel tempo sen coches, cando chegaba o Verán, os lugueses pillaban o bus e ían de merenda aos prados da Tolda e as Saamasas; cargados con toneladas de comida, garrafóns de viño, parasoles floreados, mantas nas que deitarse sobre a herba, nenos, sillas encartables e demais impedimenta nómada, serían dignos figurantes dunha película do neorrealismo italiano.

A miña mai lembra tamén que aquel tórrido Domingo das Mozas campestre acabou en treboada e diluvio, con todas as merendas levantadas á présa e a xente correndo nunha revolución de mantas e parasoles e nenos que quedaban atrás e fiambreiras abandonadas na estampida ao autobús.

De facerlle caso, non será cousa do cambio climático o anticiclón que converte a cidade nestes días previos ao Sanfroilán nunha forxa e aos seus poboadores e visitantes en tristes sombras suorentas.

Tampouco daquela será cousa da crise o decepcionante programa das festas, de perfil máis ben baixo, con só dous concertos destacados e de pago, nin o sorprendente cartaz anunciador, coas rodas de polbo sobrevoando a cidade intramuros como naves interestelares en misión de recoñecemento.

Aínda así, para o fin de semana próximo estarán a señorita Kaplan e os Haddock: o pai, a filla e, se as autoridades da illa o permiten, a máis recente señora Haddock na que será a súa primeira visita á terra dos seus devanceiros.

martes, 27 de setembro de 2011

En folga

Unha vez máis, e xa perdín a conta estes últimos tempos, vou á folga.

Opóñome rotundamente aos recortes en educación: denuncio a non contratación do profesorado interino e substituto necesario e os apaños na distribución das asignaturas afíns, que frecuentemente acaban impartindo docentes doutras especialidades; protesto contra o aumento de horas lectivas e a atribución de funcións absurdas e impropias, como a de custodia; rexeito os ataques continuados ao ensino público co habitual desvío de fondos aos centros privados; acuso ás autoridades das diferentes administracións de poñeren intencionadamente en perigo os dous piares do noso benestar dos que máis orgullosos debemos sentirnos: a sanidade e a educación.

Non é unha cuestión de crise, senón de boa administración e de visión de futuro.

xoves, 22 de setembro de 2011

Cando era pequeno...

Máis dunha vez teño pillado memes e preciosas ilustracións en Librosfera, un estupendo blog sobre libros e bibliotecas que contén auténticos tesouros de todo tipo. Nesta ocasión escollo un meme (supoño que xa comezou a desbandada) que toma como pretexto e título Cando era pequeno...

...un compañeiro e eu escapamos da escola para ver as feras dun circo que se instalara nun solar enfrente. Ao voltarmos o portalón estaba pechado e unha señora que pasaba, aínda que nos viu co mandilón posto e a carteira na man, pensou que estábamos perdidos e levounos ao cuartel da policía municipal, onde nos botamos a chorar como dous descosidos. Tanta pena lle debemos dar ao garda que nos levou á casa que polo camiño nos comprou un xelado a cada un.

A aventura acabou ben: miña mai conta que levou tal susto ao abrir a porta e verme enzoufado de chocolate e collido da man do municipal que nin sequera me castigou.

...quería ser arqueólogo e ir escavar tumbas a Exipto. As miñas primeiras prácticas foron no solar do antigo cemiterio, onde hoxe se erguen o Gran Hotel, a Biblioteca e a casa da tía C. Ao saírmos da escola aproveitábamos que meu avó se entretiña falando cos amigos para meternos entre os muros derrubados e pillar tesouros como anacos de mármore e cravos enferruxados. O día que atopamos un cráneo desdentado entre uns cachotes o xogo perdeu a graza e non voltamos máis. Xúroo.

...había poucos libros na casa, e sempre estaba relendo as mesmas cousas. O record absoluto teno A illa misteriosa de Xulio Verne, que lin nada menos que dez veces. As cousas melloraron cando me fixen socio da Biblioteca Pública aos doce anos e se ampliou a dieta.

...meu avó vivía connosco e os domingos en canto acordaba ía meterme na cama del. Un día atopeino coa boca aberta, e tan quieto estaba que pensei que estaba morto. Como non era cuestión de alvorotar a todos sen motivo, collín un espello pequeno do bolso da miña mai e achegueillo ao nariz, supoño que o vira facer no cine ou na tele. Repentinamente, daquela o avó abriu os ollos e os dous acabamos berrando co susto.

...íamos miña irmá e mais eu á misa cos avós paternos e a miña avoa sempre nos daba un peso para botarmos na cesta da colecta. A min aquilo non me parecía xusto, así que dentro do peto cambiaba de moeda e botaba unha peseta sen que ninguén se enteirase.

Teño moita curiosidade por saber que historias nos van contar Zeltia, Aldabra, Noe Pastor, Paideleo, X de Esmelle, Jorge, Sigrid de Thule e Chousa de Cando eles eran pequenos... pero se agora de adultos non queren respostar tampouco vai pasar nada

luns, 19 de setembro de 2011

Carta

Querido Teddy:

Recibín a túa postal desde Soria, e efectivamente ten que ser un lugar maravilloso ao que hai tempo teño ganas de ir, aínda que xa sabes: moita Atenas, moita Estambul, pero o que temos máis perto é o que se nos vai quedando no tinteiro. Por suposto, encantaríame ir aló contigo, algún día será.

Entenderás que non che escribise antes cando che diga que o Mércores pasado morreu inesperadamente o meu tío H., aquel irmán da miña mai que quería ser enterrado ao son dunha gaita e sen curas; está claro que se non se cumpren os desexos dos reis máis poderosos tampouco se habían de cumprir os deste pobriño: as irmás montáronlle unha misa e até un responso no tanatorio, e do gaiteiro nunca máis se soubo.
O traxe e os zapatos novos que el tiña reservados foron finalmente para Cáritas, como toda a roupa, porque para a incineración cómpre un simple sudario, e se levou consigo a non coidada barba pondaliana foi porque, cando a miña mai se deu de conta, o corpo estaba xa amortallado e non era cousa de chamar por un barbeiro.

O tío H. tampouco descansa cos seus pais, como el pedira: os propietarios da sepultura escorreron o vulto cunha creatividade digna de mellor causa, creo eu, e a miña mai e a miña tía, infatigables, argallaron que un home tan deportista e tan amante dos animais estaría moito máis á vontade en plena natureza, entre ameneiros centenarios e plantas acuáticas, así que en canto nos deron a urna coas cinzas fomos espallalas no río, xunto ao Caneiro da Luz, o lugar en que ao meu tío lle gustaba nadar cando era mozo.

Paradoxicamente, a morte do tío H., un dos homes máis bos que coñecín nunca, fixo da miña unha familia máis unida e menos belicosa. Até o punto de que, cando todos subíamos da ribeira despois de vaciar a urna, empecei a recear, querido Teddy, que alguén propuxese reencontrármonos nunha desas reunións familiares que ti tan ben coñeces.

[...]

Cariñosamente, etc.

venres, 16 de setembro de 2011

Curso

Nada como a música para empezar o fin de semana, aínda que nos recorde que en poucas horas voltaremos ao traballo. A señorita Kaplan comezou hai uns días e eu tiven hoxe a presentación; de momento empezamos sen listados, sen libro de texto, sen demasiado entusiasmo e cun horario a imaxe e semellanza do do curso pasado. A novidade é a redución de profesorado e o descontento xeral do claustro, que apuntou xa a eliminación de actividades extraescolares e pospuxo decisións para unha nova reunión.

Xa veremos.

domingo, 11 de setembro de 2011

11-S

Pasaban poucos minutos das tres da tarde e íamos tomar o café. Xantáramos como cada día no porche e, despois de recoller os cacharros, a miña muller poñía a cafeteira ao lume.

A nena ten catorce meses e está no meu colo ou pode que a leve collida polos brazos mentres persegue unha vez máis ao pobre pato Saturnino, a mascota furibunda que cagaba por todos os recantos e acabaríamos papando sen remorso na cea de Noiteboa.

De repente, a miña sogra saíu da casa deles e empezou a dar voces pola horta; tan repentinamente como saíra desapareceu, e a nena e eu fomos polo caminiño de grava a ver que pasara: non morrera ningún coñecido nin fallara a neveira nin volvera casar a Ordóñez nin entrara outra vez o raposo no galiñeiro. No telediario vimos como ardía unha das Torres; pouco despois, un segundo avión batía contra a outra e chegaban noticias dun terceiro que se esnafrara contra o Pentágono. Senteime coa nena xunto ao meu sogro; veu a miña muller, baixou a miña cuñada, chegou unha viciña, a miña sogra deixou de dar voltas pola casa.

Todos sentamos á volta daquela mesa sen recoller, atónitos, atentos ás noticias mentres o pato Saturnino, indiferente, deixaba un dos seus agasallos na porta da cociña.

xoves, 8 de setembro de 2011

Sunshine Award

Todos os que me len o blog saben que os testes me gustan máis que a un parvo un rotulador; sen embargo hai algo aínda mellor, e é cando a un lle dan un premio.

Neste caso non me caeu nin a primitiva nin os cegos nin terei que desprazarme proximamente a Oviedo: a imprescindible e grata Zeltia tivo a ben concederme o Sunshine Award, premio cun nome de tan exóticas reminiscencias, coa condición de concederllo á miña vez a outros doce blogues.

Que escollín entre os que manteñen relacións con Ithaca á medida que se me viñan á memoria, e por ningunha outra razón; como só entraba unha ducia, e a memoria non dá para máis, despois de descartar os que xa estaban na listaxe de Zeltia, eis os que quedaron.

sábado, 3 de setembro de 2011

As freiras

Contra o que poidan pensar algúns, ás veces a axuda divina non basta e cómpre buscar solucións prácticas, modernas e radicais. Outra cousa é cando o demo anda ao axexo.

xoves, 1 de setembro de 2011

Paseando a Miss Kaplan

Se por ela fose pasaríamos a maior parte do día estomballados no sofá do salón diante do altarciño doméstico, con interminables partidas de wii, os vídeos de Cosmos de Carl Sagan, os capítulos de Friends e algunhas pelis, a ser posible de misterio.

Aínda que o anterior non está nada mal, principalmente en días morriñentos ou chuviosos, está claro que facer corpo co sofá non é plan, de xeito que o proceloso espazo que vai do parchís coa miña mai na sobremesa á cea dos dous aquí cómpre amoblalo convenientemente con tardes de cine, visitas á parentela, expedicións ao supermercado, camiñadas pola muralla ou por Mouse Park e algunha outra cousa.

Talvez como docente non debería dicilo, pero aborréceme poñer a nena a localizar adverbios, formar plurais ou identificar hiatos, aínda que o outro día mentres ceábamos me gañou 18 céntimos xogando a acertar as capitais de Europa; ao que me nego en redondo é a poñerlle contas, principalmente porque creo que as fai mellor e máis rápido ca min.
De cando en vez fugámonos e facemos expedicións. O outro día fomos até o pedregal de Irimia, berce primario e demostrado do río Miño, que se ve nacer, entre rochas e grellas para churrasco, como un regato inverosímil ou mexada de burra, valería dicir, que a estrada corta antes de desaparecer da vista entre a vexetación.

Visitamos tamén a adormecida vila de Meira e por último o nacemento principal do Miño, a lagoa de Fonmiñá, que se nos presentou, apesar de certas obras de acondicionamento e posta en valor, elegante e umbrosa, chea de misterio.

A escapada de onte ao castro de Viladonga resultou sen embargo accidentada: primeiro foi que non atopábamos a pista que leva ao xacemento e museo, e fixemos tantos kilómetros estrada arriba e abaixo que ben daríamos chegado a calquera outro castro dentro ou fóra do país; despois, mentres estábamos dentro do museo premendo botóns na maqueta e tirando fotos de aras e de peixes gravados en laxes, veu a trevoada, e o diluvio consecuente impediunos chegar ao coche no aparcamento, canto máis gavear polas lombas e os muros do castro á intemperie.

Chegou Setembro e aínda non fomos nin ao castelo de Pambre nin á praia das Catedrais.

luns, 29 de agosto de 2011

Recta final

A semana pasada celebrei os catro anos neste tobo cambiando de seguro de vida, o que me supón un incrible aforro de 350 eurazos nun seguro a cobrar polo banco no caso de eu morrer, e que portanto non vou desfrutar. Diante da diferenza, a directora da oficina acabou recoñecendo que, a fin de contas, eles son un banco e non poden competir cunha compañía de seguros que se dedica a iso, zapateiro aos teus zapatos, e canceloume a renovación anual sen poñer obxeccións.

Pero para o novo seguro cumpriume respostar un cuestionario telefónico de saúde enumerado por unha amable voz feminina. Nunca imaxinei que houbese tantas enfermidades, algunhas das cales nin sei a que órgano afectan; tampouco me sucedeu nunca que unha descoñecida me preguntase ao minuto de empezarmos a conversar se teño hemorroides, fimose ou algunha enfermidade nos órganos reprodutivos.

Está claro que silenciei os meus asuntos de tensión e glicose á falta dun diagnóstico firme, pero máis por indecisión á hora da resposta do que por intención de fraude, xúroo.

A este respecto, a dieta vai erosionando lentamente a montaña de azucre, e os niveis que me miden unha mañá si e unha mañá non na farmacia seguen altos pero menos. Afástase o fantasma da DM, e eu sigo mirando para outro lado para non ver a pinga de sangue que me mana do meimiño; despois, recibo as felicitacións da boticaria e as acólitas, pago tres euros e corro á casa a almorzar coa señorita Kaplan, que aínda ten as sabas pegadas.

xoves, 25 de agosto de 2011

Pola Baixa Limia

E alí deixei a Haddock, disposto para outra intensa sesión de chat transatlántico, mentres eu baixo o orvallo poñía proa á Terra de Celanova.

Tamén dalí, como predicaba tontamente P., tería que marchar no mellor, deixando a Ramallosa para o ano que vén porque ao día seguinte, en Delfos, había de recoller á señorita Kaplan para levala a Ithaca.

Teddy estivo como sempre á altura: tíñame preparado un completo menú de horizontes e ruínas que empezou despois do xantar, cando subindo ao Alto do Furriolo paramos á beira da estrada para que eu tirase fotos das fermosas vacas cachenas que ilustran este post; a admiración deste pobre urbanita diante das grandes cornas e o manso corricar das poderosas reses e os xatos espallados polo prado non desmereceu da que sentiu no zoo de Lisboa á vista dos elefantes e as xirafas, para gozo e diversión de Teddy.

Detivémonos no Furriolo, onde mantén viva a memoria dos fusilamentos un mural ao pé do cal se abre camiño á vida algún carballo novo, coma unha alegoría, e seguimos até a Baixa Limia: dirixímonos ao encoro das Cunchas, de moda agora por unha invasión de cianobacterias tóxicas que desaconsellan o baño e teñen orixe ao parecer nos puríns e o aquecemento da auga, como Teddy me ensina; pero non é para tomarmos un baño que imos aló, senón para visitarmos o xacemento de Aquis Querquennis, un campamento romano adormecido no tempo sobre cuxas ruínas escavadas e reconstruídas, pode que excesivamente, como para un peplum, xogan hoxe nenos, lanzan o fío os pescadores e pasean melancólicos visitantes.

Á entrada do recinto hai un centro de interpretación pouco interesante; está pensado para excursións escolares e nel expóñense paineis sobre a vida cotiá no campamento, reproducións de achados, e bonecos de romanos a tamaño natural xunto aos que Teddy e eu nos facemos ás agachadas unhas fotos un pouco gamberras antes de saírmos ao exterior.

A primeira vez que estiven aquí, pastoreando con Ilu e R. os nosos alumnos de Atenas, o local estaba pechado e todos pillamos unha boa molleira; por contra, a tarde hoxe é cálida azul, e permítenos sentar a latricar case dúas horiñas á beira do pantano, perdendo a vista no horizonte, onde empeza o Xurés.

Camiño de Celanova aínda paramos a visitar a fermosísima Santa Comba de Bande, humilde e compacta, coas súas pinturas inxenuas no altar, o sartego pétreo de San Trocado e as celosías de pedra. A fame que tíñamos despois de tanto gavear e tanto aire libre tentamos calmala roendo nunhas peras verdes dunha pereira que asomaba no muro do adro, pero eran acres e duras como as mesmas pedras da igrexa; tirando as últimas fotos da fonte da santa, na leira ao lado sentimos bear ovellas (aquí chamámoslles pericas, apuntou Teddy); nunha silveira xunto ao coche achamos amoras negras, gordas, deliciosas, que serían o aperitivo da gorentosa cea que nos agardaba, coma unha recompensa, ao chegarmos a Celanova.

luns, 22 de agosto de 2011

Tournet

Foi unha pequena tournet polas catro provincias, procurando encaixar ben as visitas para aforrar kilómetros, aínda que iso supuxese irse no mellor, como tontamente a miña amiga P. acreditaba que un debe facer sempre.

Primeiro fun á Comarca, disposto a deixarme noquear pola aventura caribeña de Haddock (crónica, melodrama e fotos), pero non vin onde me metía até que foi demasiado tarde e o entusiasmo amatorio do meu amigo, ese que converte toda a terra en país, me someteu ao terceiro grao xa na madrugada etílica, primeiro camiño da casa e logo na minúscula cociña, mentres el devoraba o que restara da pasta do xantar e eu mal o convencía de non vivir tan mal dentro deste tinglado que habito.

Tamén isto foi como voltar á adolescencia.

Que Haddock sempre foi namoradizo está fóra de dúbidas, non sei por que supuxen que asentaría: desde o divorcio, cada relación foi a definitiva e surxían plans de vida en común, de viaxes en común e até de fillos en común; logo todo acababa e Haddock renace das súas cinzas cun ánimo máis propio dos dezasete anos que dos corenta e sete. E eu non sei xa que cara poñerlle aos comentarios depredatorios sobre escotes e cuíños das lolitas que cruzamos por rúas e bares, mentres me pregunto se esta efusión de testosterona en Haddock será un canto de cisne ou un retorno virulento e serodio á acne.

Contodo, o que máis me alegrou da visita á Comarca foi ver, aínda que por casualidade, a Salce: íamos Haddock, a nena del e eu por Michelena cando nos atopamos de frente, pero eu non a recoñecín (si, a perruca, as cellas repasadas, a cara un pouco de lúa pola quimio) até que pasou onda min e me saudou sen deterse, talvez receando que non fósemos parar. Abrazámonos e falamos, moi indirectamente, da doenza, como se en realidade fose unha urticaria leve e molesta ou un catarro.

Cando nos despedimos cada un voltou ao seu grupo, a varios metros de nós esperaban que acabásemos Haddock, dúas amigas dela que eu coñecía, e a nena, que ía e viña entre os seus pais como se non atopase acomodo; non moito tempo atrás e durante anos, lembrei tristemente, saíamos todos xuntos, alegremente, pola noite adiante. Bah!

sábado, 20 de agosto de 2011

O Animador

A tarde está de trevoada e agora está a arder como a boca dun forno. Tiña pensado escribir un post sobre os arrepiantes e escandalosamente monotemáticos informativos destes últimos días, pero podía saír algo tan inflamable que me deu medo abrasarme. En lugar diso, optei por fuxir da realidade á procura dalgo amable con que entretelos a vostedes despois da sesta.

A seguir, revisitamos o Mito.

martes, 16 de agosto de 2011

Últimos días

Non se trataba só de visitar museos e igrexas barrocas, aínda que os visitamos, nin de levar a nena a un percurso sentimental por ese capítulo da miña biografía, aínda que unha tarde fomos á Cidade Universitaria, que nos recibiu case deserta e fantasmal, coas citas de Sócrates e Cesário Verde da súa estación de metro.

A idea era ir vendo, sen enchentes nin agobios, alternando os interiores rezumantes de historia e arte cos espazos ao ar libre: corremos por entre os espantosos martirios e as crucifixións sanguinolentas do palacio das Janelas Verdes até a serenidade dos Paineis de São Vicente e as estrañas criaturas do Bosco, pero tamén sentamos baixo o espectacular cipreste e a araucaria xigantesca do Príncipe Real; descubrimos que poucos lisboetas saben onde está o Museu do Chiado, moito menos o que contén, e tiramos fotos dos tellados de toda a cidade desde o Castelo, onde lle quitamos un ano á nena para que entrase gratis; por ir, até fomos de boda: na visita á Sé, a señorita Kaplan estaba máis interesada no traxe da noiva, nos perendengues e toucados das invitadas e na pouca destreza do oficiante, que na maciza arquitectura do templo, e alí ao fresco pasamos media cerimonia.

Tamén cometemos loucuras: que me pasou pola cabeza cando visitamos a Estrela, tan pertiño de onde eu vivira outrora, é algo que me terei que facer mirar, pero aquel día aceptei a suxestión (ou o desafío) de subirmos aos impecables tellados de pedra branca da basílica. É certo que a vista é espectacular, que o sistema eléctrico recén instalado mantén a raia as malditas pombas, que alí non había máis visitantes ca nós, pero tamén o é que era a segunda vez en tres días que subía (e baixaba) unha estreita e angustiosa escaleira de caracol, que en canto saín á luz a vertixe me cravou aos muros e balaustradas do exterior, e que, ao mirar ao interior desde a cúpula e ver os remates dos altares moitos metros por baixo dos meus pés, me neguei a seguir á nena, que corría e chimpaba pola balconada interior como se estivese no seu elemento.

Aí souben, como antes en Belém, que un xa non está para segundo que cousas: logo, na visita ao Castelo renunciei a toda escalada e só me limitei a seguir desde abaixo os pinchacarneiros entusiasmados da señorita Kaplan por almeas e torreóns.

Talvez por compensar tanta inmobilidade de cadros e esculturas, para un dos últimos días deixamos a visita ao oceanario, diante de cuxa inmensa cristaleira a nena tentou mil veces fotografar os peixes-lúa, e do que saímos un pouco abafados, desexosos de luz solar, tras procurarmos polos tanques e batermos na penumbra con outras familias as temibles moreas, as medusas xelatinosas e os coloridos cardumes de peixiños tropicais nadando entre anémonas.

E non só: despois de vermos un anuncio do Zoolóxico no metro, e de confesar eu non ter ido nunca nin ao circo nin ao zoo, a señorita Kaplan, moi experimentada na materia, decidiu resolver o último Sábado á tarde unha incongruencia que non lle collía na cabeza; e alá fomos, eu cargado de aprensión por temor a ver animais famélicos e encerrados en espazos mínimos, sucios e mal coidados, como sucedía coas feras dos circos que pasaban por Ithaca cando eu era un neno, e que corríamos a ver á saída da escola: aborrecidas e baixo nubes de moscas, dentro das sucias gaiolas de remolque.

Aquí non había nada diso; supoño que o colorín dos patrocinios e o merchandising agachará miserias dalgún tipo, pero se é así nós non as vimos nos espazos kitch pero sen reixas dos elefantes, as xirafas, os búfalos e os okapis, nin no reptilario (ben é verdade que por el pasamos rapidiño), nin na zona de aves ou no cemiterio de mascotas, ateigado e dun sentimentalismo máis ben cutre.

martes, 9 de agosto de 2011

Belém

O segundo día, que foi o da Gulbenkian, descubrimos xa as vantaxes de xantar nas cantinas dos museos, moi razoables no económico e no culinario, e sen grandes amoreamentos de xente.

Todas ofrecían ademais a posibilidade dun xardín en que repousar despois da manduca, como contei xa aquí que fixemos, ou tiñan próximas outras exposicións e lugares que nos interesaban, como sucedeu o terceiro día, tras xantar no Centro Cultural de Belém, e por partida dobre: recuperando forzas tras a angustiosa exploración da Torre e como paso previo á visita aos Jerónimos.

Cansos pero emocionados pola beleza do claustro e a igrexa (estraña memoria miña, que gardaba mil pormenores do mosteiro, do refeitorio ás tumbas reais apousentadas sobre elefantes no altar maior, pero esquecera logo a sombría sala capitular coa tumba de A. Herculano), cumpriunos aínda un descanso con xelados na esplanada da cafetaría onde xantáramos, antes da nova visita, esta vez á interesantísima Colecção Berardo de arte contemporánea internacional, e a algunha outra exposición temporal elaborada co que parecían materiais de desguace e lixo que a nós, tan convencionais, non nos gustou nadiña.
Sentadiños ao sol como lagartos, estivemos aínda xunto ao Padrão dos Descubrimentos, esa mole kitch e desmesurada, vendo grupos de adolescentes competiren por acadar a base das figuras antes de o vixiante dar conta deles, pero o vento acabou por nos convencer de que voltásemos.

Regresamos de Belém no eléctrico até o Cais do Sodré, onde remexemos e até fixemos gasto nun posto de libros de ocasión antes de apañar o metro, e dalí ao Rossio, a facer balance outra vez na esplanada da Suíça, un dos lugares da cidade que máis gustan á señorita Kaplan.

domingo, 7 de agosto de 2011

Lisboa adiante

O primeiro que fixemos a mañá da chegada, despois dos trámites no hotel e á vista de non termos o cuarto listo antes das dúas, foi ir a pé até a Baixa: na esplanada da Suíça tiramos as primeiras fotos do Rossio, a xente en movemento, atravesando a praza, as pombas revoando, as fontes, as columnas do Teatro de D. Maria baixo o sol matinal, o Carmo enriba.

A nena a aquela altura seguía sen almorzar, e así seguiría: afirmou solemnemente que só bebería auga porque tiña o estómago así así, e eu soltei amarras á vista do perigo; probando a miña bica cheia comprendín que mudara máis eu que o Rossio desde a esplanada, e xa non pedín outra.

Despois fomos comprar o 7 Colinas, un billete válido para todos os transportes urbanos, que nos facilitou moito os desprazamentos pola cidade, bendito el, e empezamos a percorrer a cidade camiñando pola animadísima Rua Augusta até o Comercio mentres o avó Cebolleta que temos dentro teimaba por saír: nos meus tempos, o metro non baixaba do Rossio, pero agora sorpréndenme as novas liñas con estacións no Terreiro do Paço (aquí xa non se aparcan coches), Santa Apolónia (a de taxis que tería aforrado) e o Cais do Sodré, por non falar da profundísima do Chiado, onde non resta memoria do grande incendio: camiñábamos hai vinte anos entre predios queimados e negras paredes apuntaladas, sobre plataformas e pasaxes de ferro e madeira que salvaban rúas destruídas e socavadas, íalle agora contando á señorita Kaplan pola rúa Garrett, tendo atrás a fachada dos Armacéns Grandella, onde comezou todo, agora convertidos nun modernísimo centro comercial.

Na Brasileira, a foto con Pessoa marcou unha inflexión tras dúas decepcionantes visitas, probablemente agravadas pola falta de sono, pero o que vimos e o que esperábamos ver non se achegaron nin remotamente ao chegarmos ao Campo das Cebolas para render homenaxe a Saramago. Certo que a Casa dos Bicos está en restauro para a instalación da Fundação e toda a contorna sofre as consecuencias, pero os operarios deberían saber que ao pé da oliveira xunto á que verten as augas da obra e arruman contentores de lixo repousan as cinzas daquel para a preservación de cuxa memoria traballaban.

A segunda decepción da mañá foi o MUDE, en plena Rua Augusta, ao que entramos (teño que confesalo) porque a señorita Kaplan necesitaba con urxencia un retrete. Segundo explicaba o cartaz á entrada, o inmenso edificio que ocupa o Museu foi sede do BNU, e por vicisitudes económicas e burocráticas acabou abandonado, o que explica o aspecto devastado do interior: desmontados os teitos de escaiola, arrincadas as molduras e a boiserie das paredes, coas rozas para as conducións eléctricas á vista, o escenario non pode ser máis hostil; se a intención é que o entorno non distraia a atención do visitante, o que se logra é o contrario; e o inmenso mostrador de pedra negra, que cobreguea por toda a sala e se conservou intacto, fai pensar en todas as fortunas e miserias que sobre el e durante decenios se expuxeron moito antes que aqueles obxectos incongruentes e descontextualizados.

Así nos sentíamos nós, incongruentes e descontextualizados, antes de sentarmos nunha das casas de pasto dos Correieiros; molesta que os mozos saian á porta a pescar clientes, asaltándoo a un cos menús mentres, pero segue a ser unha rúa en que se come ben sen gastar moito. Só xantaríamos alí esta vez, pero saímos satisfeitos: a señorita Kaplan recuperou o pulso atacando un bacallau à Bras mentres eu, pouco amigo deste peixe, facía o propio coa carne à moda do Alentejo.

martes, 2 de agosto de 2011

Primeiro día

A escapada lisboeta comezou cun madrugón atroz, que só en parte e dificilmente poderían compensar as miñas arengas e apelos ao heroísmo: para voar ás oito da mañá cumpría que nos erguésemos cando menos ás 5.00, habida conta que necesitábamos unha hora para chegar ao aeroporto e dúas máis de antelación ao se tratar dun voo internacional.
Total para nada: o noso avión era diminuto, sen aeromozas nin máis aló dunha ducia de asentos, non todos ocupados, así que pasamos os controis policiais nun tempo record e esperamos o embarque vagando como zombis polas salas e corredores vacíos, cos ollos cheos de sono.
Aquel avión tan pequeno non lle gustou nada á señorita Kaplan; tampouco a min, ao mellor por lembrarme aquelas avionetas que nas vellas películas de Tarzán sempre se esnafraban na selva, cousa que non comentei por razóns obvias; por facer algo, púxenme a devorar os sandwiches de queixo plastificados que nos deran nunha caixiña de cartón, e que a nena se negou de plano a probar.
Unha hora e media despois, sentados nun bus ateigado de adolescentes nórdicos e equipaxes de variadas formas e tamaños, mentres a señorita Kaplan se resistía a retrasar unha hora o seu reloxio (total, por uns poucos días...), atravesábamos as barriadas aínda adormecidas baixo o sol recente. Pronto apareceron os primeiros lugares coñecidos, que corrían ao noso pasar tan grandes e nítidos como os recordaba: o Campo Grande, o predio da Biblioteca Nacional, Entrecampos, as preciosas mansións e palacetes modernistas da Avenida da República, o Campo Pequeno, os monumentos ao Duque de Saldanha e ao Marqués de Pombal...
Vinte anos despois, estaba de novo a camiñar polas calzadas de Lisboa, primeiro baixo as sombras dos plátanos e as tilias da Avenida e, unha vez rexistrados no hotel e liberados das maletas, á volta das fontes do Rossio, pola Rua Augusta, xunto ao Cais das Colunas, baixo as arcadas do Terreiro do Paço; de cando en vez ralentizaba o paso, admirándome de ver agora a miña filla camiñando ao meu lado, moi atenta a todo o que ía vendo na mañá soleada e ventosa.

luns, 1 de agosto de 2011

O unicornio de porcelana

Esta curtametraxe de Keegan Wilkox foi a gañadora en 2010 do Gran Premio Philips Tell it your way Competition, tras ser seleccionada entre 600 películas que debían conter este mesmo diálogo de seis únicas liñas:

- Que é iso?
- É un unicornio
- Eu nunca antes vira un de perto.
- Que lindo!
- Escapa, escapa!
- Síntoo moito.

Tamén é a demostración de que algunhas veces unha boa historia pode contarse en só tres minutos.

sábado, 30 de xullo de 2011

Memento mori

Cada noite adormecíamos coa marea de noticias económicas e os documentais que a televisión nos vertía no cuarto; un día soubemos da morte do pintor Lucien, o neto de Freud.

Cumpriume disimular o riso para explicarlle á señorita Kaplan, que cun ollo controlaba a tele e co outro devoraba un libro de Sherlock Holmes, que o finado nada tiña que ver co home dos supermercados.

Da morte de Amy Winehouse e a súa asunción ao ceo dos mitos falamos sen entrarmos en grandes profundidades; non sei se á señorita Kaplan lle servirían de moito as reviravoltas de Amy, completamente bébeda no último concerto en Belgrado, ou as fotos escolares que os xornais publicaban, para comprender o concepto de mito por morte prematura de que todos falaban. Pouco importa: sen ter ouvido falar antes dela, a nena interesouse por Amy como por unha vella coñecida, e cada mañá buscábamos nos xornais do hotel e polos postos de prensa da rúa os resultados da autopsia ou detalles do seu enterro.

Coa terrible matanza da Noruega sucedeu outra cousa diferente: non era só cuestión de palabras, de traducirlle á nena as noticias que escoitábamos nos informativos da televisión, de explicarlle onde estaba Noruega ou que facían eses rapaces naquela illa verde con forma de corazón.

Pronto comprendín que o que en realidade tentaba explicarlle a unha nena de once anos e polo que ela me preguntaba é algo para o que ningunha persoa de ben terá nunca explicación.

venres, 29 de xullo de 2011

Lisboa

Voltamos porfín.

Estamos xa cada un no seu poleiro, e atrás quedan uns días maravillosos, Lisboa arriba e abaixo, en que poucas cousas nos restou ver.
Para a señorita Kaplan a cidade foi todo un descubrimento: achouna enorme, bonita e luminosa, así o dixo; para min foi máis ben o reencontro cunha vella amiga, algo cambiada pero basicamente a mesma, que nesta ocasión se mostrou afectuosa e accesible mentres lle percorríamos as rúas, as prazas e os monumentos á procura de segredos, se ben é certo que a plena luz e en horario infantil.

O que máis me sorprendeu e até desesperou foron as interminables bichas nos sitios neurálxicos do turismo, claro que só estivera en Xullo unha vez e hai xa demasiados anos: apañar o 28 para subir a Alfama e o Castelo requiriu unha estratexia comparable ao desembarco de Normandía; subir ao elevador de Santa Justa foi descartado unha e outra vez até o último día, cando os astros nos foron benignos e a bicha era aceptable; agardar baixo o sol para comprar as entradas nos Jerónimos supuxo unha resignación e unha resistencia á calor dignas dun santo mártir; por non falarmos do complicado ascenso, e aínda máis complicado descenso, pola estreitísima escada de caracol da Torre de Belém, en que as fileiras dos que subían e baixaban atoaban angustiosamente o conduto, provocando o intercambio inevitable e involuntario de todo tipo de cousas, desde saúdos e desculpas a botellas de auga perdidas e variadas mostras de ADN.

Por contra, e como era de supoñer, outros lugares non menos prodixiosos aínda que si máis ignorados polas guías turísticas estaban practicamente vacíos. Pasounos co Museo Nacional de Arte Antiga, coa Estrela, co Museu do Chiado e mesmo coa Fundação Gulbenkian, no xardín da cal, e despois da visita matinal ás coleccións, acabamos facendo a sesta, estomballados na herba, xunto a outras familias con nenos.

martes, 19 de xullo de 2011

Até xa

As dúas maletas (a da señorita Kaplan e maila miña) están preparadas, os billetes de avión cos carnés de identidade dentro da vella carteira de todas as viaxes, o bonsai na de miña irmá para que mo regue, o reloxio programado para soar a unha hora inclemente, o ánimo ben disposto e a curiosidade pronta.

Mañá saímos para Lisboa.

Até xa.

luns, 18 de xullo de 2011

75 anos

Mañá, 19 de Xullo, a fotografía que Agustí Centelles tirou deste garda de asalto enfrentándose aos sublevados no Carrer Diputació de Barcelona, cumpre 75 anos.

O local é hoxe unha farmacia rodeada de tendas e cafeterías, pero nas pedras da fachada os impactos das balas seguen aínda presentes de maneira indeleble.

Impresionoume esta fotomontaxe, que atopei google adiante; nunca foi máis certo que unha imaxe vale máis que mil palabras.

sábado, 16 de xullo de 2011

Procrastinación

Como na canción de Fuxan os ventos: Procrastinar procrastinarei, apesar de que agora todas as cousas que adiei nas últimas semanas forman unha especie de muro insalvable contra o que me baten a enerxía e a vontade; iso si, sigo sendo un campión creando xustificacións e pretextos para calmar a conciencia, a saber: se non recollín onte os resultados das análises foi porque seguramente non estarían, como indicou a muller extractora.

Se non fun facer as gafas, aínda vendo menos que un moucho a mediodía, foi polo que lle vai gustar á señorita Kaplan axudarme a escoller unhas novas.

Se non me puxen a mirar colchóns para cambiar o que teño é porque terei máis tempo á volta, como se comprar tal cousa requirise meditalo unha eternidade e mais un pouquiño.

Se non me puxen a limpar os cristais das ventás está claro que é porque o tempo non acompañou, ninguén limpa cristais orvallando fóra.

Se non fun devolver os libros na Biblioteca é por se a nena o Luns quere coller algo para ler na viaxe.

E finalmente, se despois de dous anos aínda está sen pintar o teito da cociña será porque aínda queda moito(s) Verán(s) e até moita(s) vida(s) por diante, o que en definitiva me serve para xustificar non ter quedado con Tere Holmes para irmos cear por aí, nin con Calmo para posibles citas ou xantares eufemísticos, nin con Polis para intercambiarmos neuras, nin con aquela metade da miña axenda a quen prometín chamar un destes días para nos vermos e laretar un pouco ou o que fose.

Así van correndo os días, e xa estamos a metade de Xullo.

xoves, 14 de xullo de 2011

Reacciona

Fago un altiño entre tanto cadáver e tanto misterio para cambiar as tornas e ler Reacciona, un libro totalmente diferente, aínda que polas súas páxinas bulen delincuentes e ladróns tan perigosos e faltos de escrúpulos coma os das novelas, se non peores, e tramas aínda máis negras e máis temibles, principalmente porque son completamente reais e nos afectan a todos.

Da proposta do economista Juan Torres López copio o final do seu artigo, coas seguintes propostas de sentido común:

Veñen a por todos nós e non van parar até o teren todo se non lles facemos frente.
As mentiras e a fraude están claras así que o que cómpre facer tamén o está: dar a volta ao que nos veñen dicindo. [...] Habemos de reclamar que se investigue o comportamento e a responsabilidade dos banqueiros que produciron a crise e que enganaron a miles de clientes e o das autoridades, coma o mencionado Caruana, que ocultaron o que se xestaba e permitiron que a economía se viñese abaixo para que os bancos e as grandes empresas seguisen saíndo a flote. Hai que impedir que miles de familias sigan a perder as súas casas e os seus patrimonios pola avaricia e os enganos da banca e hai que poñer fin ás políticas de recortamentos de dereitos porque non é verdade que nos vaian sacar do pozo onde nos meteron os multimillonarios e os grandes capitais, senón que nos van afundir aínda máis. Hai que saír á rúa a reclamarmos xustiza e poñer fin a tanta mentira.
Aínda está vostede a tempo. Non se deixe enganar máis e reaccione dunha vez!