Perversidade

A comemoración da liberación do campo de exterminio de Auschwitz, presente estes días nos medios, tráeme á mente a figura de Adolf Eichmann, exemplar funcionario que centrou o ensaio de Hannah Arendt que agora teño sobre a mesa: Eichmann en Jerusalén.
Arendt cubriu para The New Yorker o xuízo contra Eichmann en Israel en 1962, e no seu libro estabeleceu a tese sobre a "banalidade do mal", segundo a cal Eichmann, funcionario modélico, foi capaz de enviar á morte a millóns de persoas como se estivese a realizar de maneira óptima un traballo burocrático, a facturación dunha mercadoría, unha planificación de vendas.
Nunca se demostrou que odiase as vítimas, e para Arendt este tenente das SS non era quen de representarse mentalmente as consecuencias dos seus actos, de forma que os homes, nenos e mulleres que enviaba ao sacrificio eran entidades abstractas, inexistentes para el, que tan só era unha engrenaxe mecánica dunha monstruosa cadea de produción de borrallas humanas.
El só recibía ordes, e a súa misión era cumprilas.
Nada escuro na súa conciencia, dado que este pai responsable, este marido exemplar, este cidadán impecable, se esforzaba por realizar á perfección a súa función, e a misión encomendada era cumprida con absoluta meticulosidade.
Aí, na miña opinión, radica o terror absoluto; non na morte en si, monstruosa e arrepiante, de un só indivíduo ou de millóns nos campos de extermínio.
O terror surxe da perversidade da consciéncia xorda, cega e muda, da obediencia debida, do mal menor, da mentira de estado, das perdas necesarias... E esa perversidade habita aínda en cada un de nós, é connatural á esencia humana e está presente en cada unha das súas manifestacións, incluída a linguaxe, e non desapareceu con Auschwitz nin con Nuremberg, non morreu con Hesse en Spandau ou con Eichmann en Xerusalem.